GELİR DÖVİZ CİNSİNDEN GİDERLER TL

TURİZMİN SESİ

---

Bilindiği gibi, turizm sektörü hem yatırım, hem de işletme safhasında minimum düzeyde ithal ürün kullanmaktadır. Gelir döviz cinsinden, giderler de TL cinsinden olunca doğal olarak döviz kuru, özel önem arz etmektedir. Turizm sektörümüz, 2000'li yılların başından itibaren seyreden düşük kur sisteminden dolayı olumsuz etkilenmiş ve doğal olarak kar marjları düşmüştür.

İlk tablomuzda, turizm gelirlerimiz T.C.Merkez Bankası'nın yıllık ortalama dolar kuru kullanılarak TL'ye çevrilmiştir. Görüldüğü üzere, 2002'de 1,50, 2003'te 1,49 olan ortalama dolar kuru, sonraki yıllarda düşmüş, 2008 yılında ise en düşük seviyesi olan 1,29'a inmiştir. 2009 yılında biraz hareketlenen dolar kuru ortalama 1,55'e yükselmiştir. Tablodan da görüldüğü üzere, TL bazında 2002 yılında 17 milyar 852 milyon TL olan turizm gelirimiz, 2009 yılında 32 milyar 936 milyon TL'ye yükselmiştir. Bu artış cari gelirlerdeki artış olup, nominaldir ve enflasyondan arındırılmamıştır.


İkinci tablomuzda, nominal turizm gelirlerimiz, yıllar itibariyle TÜFE kullanılarak reel rakamlara taşınmıştır. Bu tabloda, 2002 yılındaki reel TL gelirinin takip eden yıllardan yüksek olduğu görülmektedir.2002-2009 yılları arasında turizm geliri cari TL bazında toplam % 84 artmıştır. Ancak aynı dönemde TÜFE'deki toplam artış ise % 94'tür. 2002-2009 döneminde döviz kurundaki aşağıya seyreden dalgalanmalar yanında sektörümüzde girdi fiyatlarında enflasyon etkisiyle artışlar olmuştur. Kanaatimizce aradaki farkı oda fiyatlarına yansıtmak yeterince mümkün olmamıştır.

Tablodan da görüldüğü üzere, enflasyon etkisiyle 2002-2009 yılları arasında turizm sektörünün TL bazında reel geliri % 5 azalmıştır. Oysa turist sayısı 2002'de 13,3 milyon iken 2009'da 27,1 milyona yükselmiş, yani % 104 artmıştır. Ziyaretçi sayısındaki artışa karşılık, reel satış hasılatı küçük bir miktar azalmıştır.

Bu durumda, sektörümüzde 2002'de 100 birim ürün (ziyaretçi sayısı bazı)
100 liraya satılırken, 2009'da 204 birim ürün (ziyaretçi sayısı bazı) 95 liraya satılmıştır. Yani birim satış fiyatı reel olarak % 53 azalmıştır.

Özetle, turizm sektörümüz için döviz kuru çok önemli rol oynamaktadır.
Tablo incelendiğinde, 2009 yılında yaşanan küresel ekonomik kriz nedeniyle turizm gelirlerimiz döviz bazında 2008 yılına göre azalmış, ancak kurun yukarı doğru hareketlenmesi neticesiyle sektörümüzün 2009 yılında TL cinsinden geliri, 2008 yılının üzerine çıkmıştır.

Veriler için yararlanılan kaynaklar:
Dolar kuru…......Merkez Bankası
Turizm Geliri….TÜİK+Merkez Bankası
TÜFE….............TÜİK