HUKUKİ VE ZİHİNSEL DEVRİM ÖNEMLİ

TURİZMİN SESİ

---

Bora ÖZGEN
İstanbul(TURİZMİN SESİ)-Aile ve Sosyal Politikalar Bakanımız Sayın Fatma Şahin'in açılış konuşmasını yaptığı toplantı, 10 Şubat 2012 Cuma günü “Engellilik Ölçümünün İyileştirilmesi ve Engelliler için Kolaylaştırıcı bir Ortamın Yaratılması: Uluslararası Deneyimlerden Çıkarılabilecek Dersler Konferansı” ile devam edecek.Dünya Sağlık Örgütü Dünya Bankası Grubu tarafından hazırlanan “2011 Yılı Dünya Engellilik Raporu” Bakanımız Sayın Şahin'inde hazır bulunduğu toplantıda raporun editör ve yazarları tarafından kamuoyuna tanıtıldı.

Tanıtım toplantısında konuşan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sayın Fatma Şahin, "Sorun, analizleri iyi yapıp doğru çözümleri yakalayabilmekti. Bugün bu salondakiler ülkemizin bu konudaki geldiği zihinsel dönüşümü gösteriyor. Yola çıkarken sürdürülebilir büyümeyi sağlamamız gerektiğine, toplumsal huzur ve barışın sürdürülebilir büyümeden geçtiğine, sürdürülebilir büyümeyi sağlayabilmemiz için de kalkınmanın özünün birey olduğuna, ülkemizdeki 74 milyon insanın da tam kapasitesini kullanarak kalkınabilme hamlemizi ve stratejilerimizi ortaya koymamız gerektiğine inandık. Yalnızca kalkınma modelimizin güçlü ve sağlıklı erkekler üzerine koyduğumuz bir modelin hiçbir hedefi bize ulaştıramayacağını, 74 milyon herkesin, özürlüsü, yaşlısı, genci, kadını, çocuğu ile birinci sınıf vatandaş olduğunu, herkesin bütün kapasitesini kullandığı bir modelin bizim için gerçek bir kalkınma modeli olduğuna inandık" dedi.

Hukuki ve zihinsel devrimin çok önemli olduğuna dikkat çeken Bakan Şahin, "10 yıl içerisinde gördüğümüz en büyük eksikliklerden bir tanesi de özürlü kişinin topluma kazandırılması ve özürlü olmayan kişilerdeki zihinsel dönüşümün sağlanmasıdır. 74 milyonun bu sorunu kucaklayarak empati kurarak görmesi gerekir. Devletin bakışı en önemli başlıktır. Hukuki ve zihinsel devrim de bu konuda çok önemli. 10 yıl öncesine kadar özürlü kişi evinden çıkamıyor, istihdama katılım sağlayamıyordu. Biz hukuki temellerle birlikte eğitimde fırsat eşitliğine önem verdik. Engelliler, 'ben sistemin içinde çalışmak istiyorum, istihdamın içinde olmalıyım' dedi. Kamuda bizde işçilerde 3 kat, memurlarda da 4 kat özürlü istihdam ettik. Ama kadroların hala doldurulmadığını biliyoruz. Eğitim, sağlık ve istihdam konusunda bütün engelleri aşmak için çalışıyoruz. Sivil toplum örgütleriyle yani damdan düşenlerle bir araya geliyoruz" diye konuştu.

Bakan Şahin, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı olarak sosyal alandaki çalışmalara 10 kat bütçe ayırdıklarını ifade ederek, "Dünya ekonomik krizinde Avrupa ülkeler sosyal alanda bütçeyi azalttılar. Fakat biz bunun tam tersini savunuyoruz. Eğer sosyal alanda bütçeyi azaltırsanız sorunlar daha da büyür. 2012'de yeni stratejik planımızda engellilerin artık caddeye çıkmasını ve insanca yaşamasını sağlamak için önündeki engellerin kaldırması konusunda her şeyi yapacağız" dedi.

Özürlülerin kamuda daha geniş istihdamını hedefleyen, yaklaşan Özürlü Memur Seşme Sınavı'na (ÖMSS) da değinen Sayın Şahin, "Daha önce bedensel, işitme, görme ve zihinsel engelliler aynı anda aynı sınava giriyordu ve herkes aynı süre içerisinde sınavı bitirmek zorundaydı. Bu yüzden de bireysel farklılıkları olan özürlü kardeşlerimiz arasında haksızlıklar oluyordu. Biz bunu değiştirdik. Artık her engelli kendi alanında sınava girecek. ÖSYM de takvimini açıkladı. Nisan ayında sınav yapılacak ve Haziran ayında da özürlü kadrolarına atamalar yapılacak. Şu anda dünyadaki tüm raporlarda Türkiye için “iyi” diyorlar fakat biz en iyi olacağız, Türkiye her alanda birinci olacak. Türkiye özürlüsünü, kadınını, yaşlısını görmeli. Devlet insan merkezli olmalıdır. Biz “önce insan” diye yola çıktık. İleri demokrasinin yolu buradan geçmektedir." şeklinde konuştu.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın 2012'deki hedeflerinden bir diğeri olan Türkiye'nin ulaşılabilirliğin sağlanması olduğuna değinen Sayın Şahin, şunları kaydetti: ''Eğitimde, sağlıkta, istihdamda birçok engeli aşmaktayız, ama tabiki yeterli değil. Bakan olduğum zaman ilk talimatım stratejik planlamamızda, engelliler için çevresel engellerin ortadan kaldırılması oldu. Yasal süreç Temmuz 2012'de tamamlanıyor. Temmuz ayına kadar engellilerin ulaşılabilirlik sorunu hem kapalı, hem açık alanlarda çözebilecek şekilde giderilmesi gerekiyor. Raporda da daha az gelişmiş ülkelerdeki en büyük sorunun erişilebilirlik sorunu olduğunu görüyoruz. 5 ay gibi bir süremiz kaldı. Bu işin takibini yapacağız. Bakanlığımızın en önemli meselesi olarak bu iş karşımızda duruyor.” dedi.

Toplantıya Bakan Şahin'in yanı sıra Dünya Bankası Türkiye Direktörü Martin Raiser, Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Temsilcisi Maria Cristina da hazır bulundu. Toplantıda konuşma yapan Raiser, "Engellilerin sağlık eğitim ve istihdam ihtiyaçlarını karşılamak genel bir gerekliliktir ve kalkınma konusudur" dedi. Kendisi de engelli olan Dünya Sağlık Örgütü'nden Tom Shakespeare ile Dünya Bankası'ndan Aleksandra Posarac'ın sunduğu rapora göre, 1 milyardan fazla insanın, diğer bir deyişle dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 15'inin bir tür engellilik ile yaşadığı tahmin ediliyor. 15 yaş ve üzerinde kişiler arasında engellilik ile yaşamak durumunda olan kişi sayısını, Dünya Sağlık Araştırması 785 milyon olarak belirtirken, Küresel Hastalık Yükü çalışması, bu sayıyı yaklaşık 975 milyon olarak ifade ediyor. Dünya Sağlık Araştırması bu kişiler arasından 110 milyon kişinin işlevlerini yerine getirme konusunda çok ciddi zorluklar yaşadığını tahmin ediyor. Küresel Sağlık Yükü çalışması, 0-14 yaş arası çocuk engelliliğinin ise, 13 milyonu ''şiddetli engellilik'' olmak üzere 95 milyon seviyesinde olduğunu belirtiyor.
Engelli insanların sayısının giderek artması; nüfusun yaşlanması, diyabet, kalp ve damar hastalıkları ve akıl hastalığı gibi engellilik ile ilgili kronik sağlık sorunlarının dünya çapında artmasıyla açıklanıyor.

Engelliler hakkında klişe görüşler, tekerlekli sandalye kullanıcıları ve görme veya işitme engelli insanlar gibi birkaç ''klasik'' grup üzerinde dururken, sağlık sorunları, kişisel etkenler ve çevresel faktörlerin etkileşiminden ortaya çıkan engellilik deneyimleri geniş ölçüde farklılık arz ediyor. Engelli insanların hepsi eşit derecede dezavantajlı durumda bulunmuyor ve farklı sakatlık kategorilerinde okul kayıt oranları da farklılık gösteriyor. Engelli insanların yaşamlarının nasıl etkilendiğine bakıldığında, sayısı giderek artan bulgular, engelli insanların genel nüfusa göre daha düşük kalitede sağlık seviyesinde yaşadığını gösteriyor. Ekonomik katılım açısından da, engelli insanların işsiz kalma ihtimali daha yüksek ve engelliler istihdam edildiklerinde dahi genellikle daha az kazanç elde ediyorlar. Dünya Sağlık Araştırması sonuçları da, engelliliğin, düşük gelirli ülkelerde yüksek gelirli ülkelere göre daha yaygın olduğuna ve en yoksul 5'te 1'lik refah diliminde yer alan insanlarda, kadınlarda ve yaşlı insanlarda engelliliğin daha sık görüldüğüne işaret ediyor.

Dünya Engellilik Raporu'na göre, sağlık hizmetlerindeki engelleri aşmak için, öncelikle mevcut her türlü sağlık hizmetini kapsayıcı hale getirmek ve kamu sağlık hizmetlerini engelli insanlar için erişilebilir kılmak gerekiyor. Rehabilitasyon konusunun, sağlık, eğitim ve sosyal hizmetlerle ilgili bütün yasalara ve engelli insanlar için hazırlanmış özel yasalara dahil edilmesi gerekiyor. Raporda, kamu binalarında, ulaşımda, enformasyonda ve iletişimde karşılaşılan engellerin ortadan kaldırılmasının, izolasyon ve bağımlılığı azaltarak bireylerin eğitim, istihdam ve sosyal yaşama katılımına olanak tanıyacağı gerçeği de öne çıkarılıyor. Toplantı Şirin Payzın'ın moderatörlüğünde;Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr.N.Abdülgazi Alataş, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürü Doç.Dr.Hakan Sarı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Dr.Murat Türkyılmaz, Yapı Kredi Bankası Genel Müdür Yardımcısı Yakup Doğan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Özürlüler Müdürü Bekir Köksal ve Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Başkanı Yusuf Çelebi'nin yer aldığı konferans ile son buldu.

Toplantının ikinci günü olan 10 Şubat 2012 Cuma günü “Engellilik Ölçümünün İyileştirilmesi ve Engelliler için Kolaylaştırıcı bir Ortamın Yaratılması: Uluslararası Deneyimlerden Çıkarılabilecek Dersler Konferansı” yapılacak. Konferans Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Dr. Gazi Alataş, Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Sayın Dr. Aylin Çiftçi ve Dünya Bankası Temsilcisi Aleksandra Posarac'ın moderatörlüklerini üstlendikleri dört bölümden oluşacak. “Engelliler için Kolaylaştırıcı Ortamlar ve Evrensel Erişim”, “Erişilebilir Ulaşım”, “Bilgi ve İletişim Ortamı” ve “Engellilik Ölçümü” temalarının işleneceği Konferans'la, uluslararası deneyimlerden yola çıkarak Türkiye'de engellilik konusunda yürütülmekte olan farkındalık yaratma çabalarına destek sağlanması amaçlanıyor.

İstanbul'da düzenlenecek iki günlük programla Dünya Engellilik Raporu'nun Türkiye açısından değerlendirilmesi ve Türkiye'de engelliliğin dünya perspektifinden yeniden ele alınması sağlanmış olacak. Bu iki toplantıyla ayrıca ülkemizde engellilik konusunda kamunun, özel sektörün ve sivil toplum kuruluşlarının başarıyla yürütmekte oldukları farkındalık yaratma çabalarına temel oluşturulması hedefleniyor.