TOMBAK ŞAHESERİ SERGİLENECEK

TURİZMİN SESİ

---

Osmanlı Dönemi'nden günümüze ulaşan en nadide eserlerden biri çok yakında sanatseverlerle buluşuyor. Tarihi 18 yüzyıl sonu-19 yüzyıl başı olarak belirlenen bu muhteşem Tombak Şerbetlik, ilk kez Âsâr-ı Atika Sanat Galerisi'nde sergilenecek.

Bir tombak şaheseri olarak nitelenebilecek böyle eksiksiz bir tombak şerbet takımı günümüze kadar ulaşamamıştır. Çok iyi korunması nedeniyle tombağı kusursuz olan bu eser, dövme tekniği ile bakırdan yapılmış, kakma kabartma tekniği ile yukarıdan aşağı doğru dilimlenerek üzeri çiçek ve yaprak motifleriyle bezenmiştir.

Kapak tutamağı gerçek bir çiçek gibi nakşedilen şerbetliğin kolay taşınabilmesi için yapraklardan oluşan kulplarının üstüne ve musluğuna birer kuş kondurulmuştur. Bu figürler ve desenler bu güzel esere adeta hayat vermiştir. 70cm yüksekliğindeki eserin üç pençe ayaklı geometrik şekillerle bezenmiş tombak kaidesi de bu ihtişamı bütünlemiş durumdadır.
Tombak Şerbetlik, diğer seçkin Osmanlı eserleriyle birlikte 23 Aralık-10 Ocak tarihleri arasında Âsâr-ı Atika Sanat Galerisi'nde görülebilecek.

Sergide yer alacak diğer eserler arasında Van Mour, De Mango, Civanyan, Dingli gibi önemli ressamlardan imzalı resimler, Çarşambalı Arif Efendi, Hasan Rıza, Sami Efendi gibi büyük hattatlardan ketebeli hatlar, ferman ve beratlar, rûzname, Kütahya ve Çanakkale eserler, çok ender görülür beykozlar, mücevherler, tuğralı gümüşler bulunuyor…

Rus Çarı 1. Nikola'nın kızı Olga Nikolaevna Romanova'ya ait muhteşem bir mineli altın üzeri mineli enfiye kutusu da sergide yer alacak nadide parçalar arasında.

Âsâr-ı Atika Sanat Galerisi
Tarih : 23 Aralık 2008 – 10 Ocak 2009
Yer : Teşvikiye Cad. İmren Apt. No. 55/3 Nişantaşı-İstanbul
Tel : 0212 291 16 25

Osmanlı'da Tombak Sanatı
Tombak, altın- cıva karışımı ile kaplanmış bakır ve bakır alaşımı eşyanın genel adıdır. Bu yöntemle altın kaplama işlemine tombaklama, bu şekilde altın kaplanmış parçalara tombak denir. Tombaklama, altın görünümü vermek amacıyla bir çok eşyaya yaygın olarak uygulanmıştır.

Altının hemen her çağda az bulunan ve çok değerli bir metal olması sebebiyle bir çok eşya altından yapılamamış, onların yerine çoğu kez tombak eserler kulanılmıştır. Tombak eserler altın gibi görünümleri ile saray ve konaklarda sevilerek kullanılmışlardır.

Osmanlı döneminde tombaklama altın görünümü vermek amacıyla çok çeşitli eşya yapımında kullanılmıştır.

Çok genel bir değerlendirmeyle Osmanlı İmparatorluğu'nda aydınlatma araçları, mutfak kapları gibi günlük kullanım eşyasında ve askeri eşyada olmak üzere, tombaklama işleminin iki alanda da geniş kullanımı görülür.

Günlük eşya arasında en çok leğen-ibrik, buhurdan, gülabdan, kapaklı sahan, tas, maşrapa, hamamtası, su tası, güğüm, kahve sitili, fincan zarfı, fincan tepsisi, kandil, sakızlık ve şamdanlar yer alır. Askeri eşyada ise at koşum takımı, miğfer, asa, kalkan, tören alemi, kılıç kını gibi tombaklar karşımıza çıkmaktadır.

Osmanlı'da çok yaygın bir şekilde kullanılan bu yöntemle üretilmiş bazı eşyaların üzerinde "tonbak" imzasıyla yazılmış damgaya rastlamak mümkündür. Son dönem eserlerde görülen bu damganın sahtekarlığı önlemek amacıyla vurulmuş olduğu anlaşılmaktadır.

Ünlü türk gezgini Evliya Çelebi de Seyahatnamesinde tombaklama yöntemini "esnaf-ı cıvacıyan" başlığı altında anlatmıştır.