TÜRK RESİM PİYASASI

TURİZMİN SESİ

---

CNBC-e Business dergisinde yer alan Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü öğretim üyesi Aylin Seçkin ve İsviçre KOF Economic Institute öğretim üyesi Erdal Atureken'in 2005-2009 yıllarını kapsayan Türkiye'de yapılan müzayedelerde satılan tablolar üzerine yaptığı çalışma ile Türk resim piyasası üzerine yaptığı değerlendirmeye göre, Türk resim piyasasında satış hacimleri giderek daha da artıyor.

Toplam 13 bin eser ve 79 müzayede analizini içeren çalışmaya göre, resim yatırımlarının getirisi çoğu zaman diğer yatırım araçlarını geride bırakarak, enflasyonun üzerinde net bir getiri sağlıyor. Uzun vadeli yatırım dendiğinde resim piyasası da ortaya çıkıyor. Son dönemde resim piyasasında da trendleri iyi takip eden, farklı, yeni, sofistike, entelektüel bir koleksiyoner profili oluşmaya başlarken, bu kesimin sanata yatırım yapmaya başladığını gözlemleniyor. Resim diğer dayanıklı tüketim mallarıyla beraber tamamlayıcı ilişkisi olan bir yatırım olarak görülüyor.

Araştırmada, yeni bir ev almakla resim alma ilişkisine bakıldığında ise zaman faktörünün önemli olduğu ortaya çıkıyor. İnsanlar ev almayla ilgili birtakım planları varsa resim alma niyetlerini erteliyorlar. Ev almak düşünce olmaktan çıkıp gerçeğe dönüştüğünde ise yeniden resim piyasasıyla ilgileniyor ve tablo satın alıyorlar.

Ekonomide tasarruf eğilimi arttığı zaman da resme yatırım yapanların sayısı azalıyor. Çünkü insanlar, geleceğe ait bir risk gördüklerinde tasarruf ediyorlar. Bu da genelde kriz öncesi ya da kriz dönemlerine denk düşüyor. Bu durumlarda lükse yönelmekten kaçınıyorlar. Dünya sanat ürünlerinin fiyatların ın yüksek seyrettiği dönemlerde de Türk yatırımcısı tablodan uzak duruyor.

Çalışmaya göre, müzayedelerde yüksek açılış fiyatlarının satış oranlarına olumlu etki ediyor. Bazı müşteriler sadece çok pahalı eserlerin satıldığı müzayedelere gidiyor. Açılış fiyatları yükseldikçe eserlerin satılma ihtimali daha da artıyor. Pahalı bir eserin satılma olasılığının daha yüksek olması Türk piyasasında pahalı eserlerin ayrı bir alıcısı olduğunu gösteriyor. Tü rkiye'de sadece belirli müzayedelere giden azımsanmayacak bir kesim bulunuyor.

Türk resim piyasasının 2005 yılında hacminin yaklaşık 14,4 milyon doları bulurken, piyasanın bugün ulaştığı nokta ise 45-50 milyon doları buluyor. Bu da hemen hemen Kanada piyasasıyla aynı büyüklükte. Satış hacimlerinin yüksek olduğunu ve giderek daha da yükseldiği ortaya konuluyor. Çalışmaya göre, Türkiye, dünya sanat piyasasının fiyatlar ını ve trendlerini takip ediyor. Çalışmaya göre, Türk sanat piyasanın kırılma noktası 2001 finansal krizi olarak kabul ediliyor. Bu dönemde el konulan özel bankaların özel koleksiyonları TMSF tarafından elden çıkarılmaya başlandı. Pek çok resim, çok yüksek paralara olmasa da el değiştirdi. Bu sanat piyasasına ciddi bir hareket getirdi.

2004 yılında Osmanlı Hamdi Bey'in Kaplumbağa Terbiyecisi isimli tablosu, 2004 yılında 3,5 milyon dolara alıcı buldu. Bu satış, Türk resim piyasasında bir anlamda "milat" olurken, ardından 2008 yılının Mayıs ayında dünyanın en ünlü müzayede salonu "Sotheby's"de yapılan açık artırmada Osman Hamdi Bey'in bir başka tablosu "Bir İstanbul Hanımefendisi" 3,4 milyon pounda satıldı. Bir başka gelişme ise 2009'un Mart ayında Sotheby;s'de 71 Türk çağdaş eserin müzayedeye çıkması oldu. Bu da çağdaş Türk sanatçılarının iyi fiyatlara alıcı bulduğunun önemli bir göstergesi oldu.

Öte yandan 2009'un Kasım ayında Antik A.Ş.'de gerçekleşen mü zayedede Burhan Doğançay'ın "Mavi Senfoni"sinin 2.2 milyon liraya alıcı bulması da Türk piyasasına ilgiyi artırdı ve resmi bir yatırım aracı olarak daha popüler hale getirdi.

EN PAHALI 100 TABLO
Çalışmaya göre Türk resminde son 5 yılın en pahalı 100 tablosu arasında şu eserler yer alıyor.

Satış Fiyatı
Ressam Resim
(dolar) (*)
------- ----------
--------------
1-Burhan Doğançay Mavi Senfoni
1.486.486
2-Osman Hamdi Han İçi
1.301.775
3-Şeker Ahmet Paşa Narlar ve Ayvalar
1.074.380
4-Fausto Zonaro Karaköy'den
587.301
5-Aloiz Schönn İstanbul'da Eğlenen Saraylı Kadınlar
557.432
6-François Prieur Bardin Tophane ve Boğaziçi'nde Kayıklar
495.867
7-İbrahim Çallı Üsküdar
495.864
8-Halil Paşa Göksu Deresi'ne Bakış
489.864
9-Fahrünnnissa Zeyd Towards a Storm
487.804
10-Şeker Ahmed Paşa Orman Yolu
454.545
11-Erol Akyavaş Fall of a Dream
419.354
12-Hoca Ali Rıza İsimsiz
413.223
13-Fausto Zonaro Kız Kulesi
405.405
14-İbrahim Çallı Ada'da Sandal Sefası
392.156
15-Nazmi Ziya İsimsiz
362.500
16-François Prieur Bardin Tophane Limanı
361.290
17-Feyhaman Duran Yazmalı Çıplak
354.729
18-Feyhaman Duran Topkapı Sarayı
297.520
19-Halil Paşa Sahilde Paşa ve Ailesi
295.833
20-Halil Paşa İstanbul-Türk Evleri ve Sokak
292.993
21-İbrahim Çallı Beyaz Elbiseli Kız
277.027
22-Ömer Uluç Dört Ayak Üstünde Kadın
268.456
23-Erol Akyavaş Cehennet
251.479
24-Henri François Riesener Pauline Faures
250.000
25-Burhan Doğançay Bullish Breakthrough
245.098
26-François Leon Bardin Haliç'te Balıktan Dönüş
238.095
27-Halil Paşa Boğaz'dan Rumeli Hisarına Bakış
238.095
28-Abidin Elderoğlu Kaligrafik Kompozisyon
234.899
29-Selim Turan İsimsiz
232.702
30-Sabri Berkel İsimsiz
232.519
31-İbrahim Çallı Manolyalar
216.216
32-Zeki Faik İzer Çapraz Dallar / Dalların Ritmi
209.677
33-Halil Paşa Madam X
206.611
34-Burhan Doğançay Rift
200.000
35-Burhan Doğançay Walls
195.945
36-Süleyman Seyyit Bey Portakal ve Fincan
195.121
37-Fausto Zonaro Salacak
191.666
38-Erol Akyavaş İsimsiz
191.082
39-Komet Maaile
187.919
40-Herman-David S. Corrodi Çeşme Etrafında Dinlenenler
179.166
.
.
50-Sami Yetik Süvariler
158.333
.
.
97-Bedri Rahmi Eyüboğlu Soyut Düzenleme
100.591
98-Erol Akyavaş İsimsiz
100.000
99-Adnan Çoker Yapıda Ritim
100.000
100-Hoca Ali Rıza İsimsiz
100.000

(*)Fiyatlar resmin satıldığı dönemdeki kur üzerinden hesaplanmıştır.