TÜRK TURİZMİNE OLASI ETKİLERİ

TURİZMİN SESİ

---

Paneldeki konuşmacıların hemen hepsinin krizi aşmak için yaptığı turizmdeki tüm kurumlara işbirliği çağrısı üzerine, Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürü Cumhur Güven Taşbaşı, bu konuda Bakanlığın öncülük yapmaya aday olacağını açıkladı.

Turist Rehberleri Birliği'nin internet gazetesi Turizmhabercisi.com, sektör kuruluşları temsilcilerinin, turizm okulları öğrencilerinin ve basının katılımıyla 'Küresel Ekonomik Krizin Türk Turizmine Olası Etkileri' konulu bir panel düzenledi. 27 Ekim 2008 tarihinde İstanbul Ceylan Intercontinental Hotel'deki panelin moderatörlüğünü Turizmhabercisi.com Yazarı- Ekonomist Mustafa Sönmez yaptı. Turizm sektörünün tüm kurumlarının üst düzey yetkililerinin birarada bulunduğu panelde, ülkemizin küresel krizden nasıl etkilendiği tartışılırken, krize karşı resmi otoritelerden turizmcilerin beklentileri de dile getirildi.

Panelin konuşmacıları arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürü Cumhur Güven Taşbaşı, Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği Başkanı (TUROB) Timur Bayındır, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başaran Ulusoy, Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği Genel Sekreteri (TTYD) Koray Yetik, Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) Başkanı Yavuz Çizmeci ve Turist Rehberleri Birliği (TUREB) Başkanı Şerif Yenen yer aldı.

Önce krizi kabul etmemiz lazım

Panelin açılış konuşmasını yapan Mustafa Sönmez, içinden geçmekte olduğumuz dönemin dünya tarihinde bir dönüm noktası olduğunu vurgulayarak, Türkiye'nin de bundan birebir etkilendiğini açıkladı. Tek tek ülkeler ve sektörler açısından çok ciddi bir dönemden geçildiğini söyleyen Sönmez, öncelikle nasıl bir kriz yaşadığımızın farkında olmamız gerektiğini kaydetti. Bir ekonomik krizle baş edebilmenin ön koşulunun onu kabullenmek olduğunu savunan Sönmez, şöyle konuştu: "Önce krizle yüzleşip, bizim de başımıza geldiğini kabul etmemiz gerekir. Sonra da, bu krizden nasıl çıkılabileceğinin yollarını aramalıyız. Başımıza geleni kabullenmeyip, reddettiğimiz takdirde alacağımız darbe büyük olur. Krizden kaçmanın yolu yok.

Ne kadar kalacak, etkileri ne kadar olacak bunları yaşayarak göreceğiz. Şimdiye kadar krizin çıkış noktası olan ABD bile, ne kadar dibe vurduğunu anlayabilmiş değil ne yazık ki. Bunlar insanı ürpertici cümleler olabilir ama gerçek bu. Sektörel olarak etkilere baktığımızda ise turizm sektörünün ve onun bileşenleri havacılık ve konaklama gibi sektörlerin bu krizden etkileneceği şüphesiz." dedi.

TUROB Başkanı Timur Bayındır, “Dünyadaki 20 milyon işsizden 1,5 milyonu müşterimiz”

Konaklama sektöründe ekonomik krizin ilk etkilerinin iş turizminde görülmeye başlandığını söyleyen TUROB Başkanı Timur Bayındır, kongre ve toplantı iptalleri almaya başladıklarını açıkladı. Uluslararası İş Örgüt (ILO)'nun verilerine göre 2009'da 20 milyon kişinin işsiz kalacağını hatırlatan Bayındır, bu 20 milyon kişiden 1,5 milyon kişinin Türkiye'ye gelecek potansiyel turistler olduğunu açıkladı.

Krize karşı alınacak önlemlerde ilk akla gelenin işçi çıkarmak olduğunu vurgulayan Bayındır, otelciler olarak bunu son çare olarak gördüklerini kaydetti. Gelecek yılki turist rakamlarında hedeflerinin 2008 yılını yakalamak olduğunu belirten Bayındır, "Krize rağmen aynı sayıyı yakalarsak çok iyi bir yıl geçirmiş oluruz" dedi.

Mevcut yatırımların devam edeceğini, ancak küresel kriz nedeniyle planlanmış yatırımlarda, erteleme olabileceğine dikkat çeken Başkan Timur Bayındır, “Burada belki, biraz yeni yatırımlar etkilenebilir. Ben de, bir müessese sahibi olarak, yeni bir yatırıma girmem. Çünkü, yatırımcı hiçbir zaman, cebindeki parayla yatırımın tümünü finanse etmez. Muhakkak ki, belli bir sermaye kendi öz kaynaklarından koyar ve banka kredisiyle herhangi bir yatırıma girer.

Global krizin olduğu bir dönemde, borç altına girmek büyük bir risktir. Çılgın olmayan yatırımcılar da, böyle bir risk almazlar. Özetle, önümüzdeki dönemde, yeni yapılacak yatırımlarda bir takım durgunluklar yaşanabilir. Yatırımların hızı kesilebilir” dedi.

Turizm sektörünün 40'a yakın sektörü tetiklemesi, istihdama katkısı ve sağladığı döviz girdisiyle lokomotif sektörlerden biri olduğunu anlatan Başkan Timur Bayındır, sektörde olabilecek krizler anında, Hükümetin, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın, ilgili kurum ve kuruluşların gerekli tedbirleri almasının önemli olduğunu söyledi.

TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, “Son çare işçi çıkarma olmalı”

TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, yaşanan küresel ekonomik krizden en çok etkilenen sektörlerin başında turizm geldiğini, nitekim etkilerinin de yavaş yavaş hissedilmeye başlandığını belirtti. "Devlet, reel sektörü daha fazla teşvik etmiş olsaydı, bugün bu krizi yaşamayacaktık" diyen Ulusoy, Türkiye'nin en büyük sorununun reel sektörün desteklenmemesi ve işsizlik olduğunu söyledi.

Krizle beraber acentelerin bankalardan teminat mektubu almakta zorluk çekmeye başlayacağını ifade eden Ulusoy, bunu çok önceden öngördüklerini ve ilgili yerlere uyarı yaptıklarını ancak gerekli düzenlemelerin hala yapılmadığını kaydetti. Yurtdışındaki tur operatörlerinin kriz nedeniyle temkinli olduğunu bundan Türk turizmcilerin olumsuz etkilendiğini söyleyen Ulusoy, krizden turizmcilerin avantajlı çıkabileceğini de savundu. Ulusoy, "En güzel tesisler ve en iyi hizmet bizde.

Fiyatlarda ayakta kalabilecek oranda indirim yapabilirsek gelen turist sayısında kayıp yaşamayız" diye konuşurken krizin dezavantajlarını ise şöyle sıraladı: "Avrupa'da, uçuş koridorlarından çok fazla geçmemiz bizi sıkıntıya sokar. Müşteri tercihini uzaktan değil yakından yana yapacaktır. Hatta tatiller artık ülkelerin kendi sınırları içinde yoğunlaşacaktır ya da komşu ülkeler tercih edilecektir. İşte o tercihler bizi dokunacaktır."

Kriz nedeniyle işçi çıkarmaların başlayacağı uyarısını yapan Ulusoy, işletmecilerden bunu en son çare olarak görmelerini istedi. Ulusoy, "Unutmayın ki, o işten çıkarmayı düşündüğünüz kadrolar, sizi siz yapmıştır. Dayanabildiğiniz kadar dayanın" yorumunu yaptı. Ekonomik krizden en az yara alarak kurtulmak için tüm turizm sektörünün tüm bileşenlerinin el ele vermesi gerektiğini kaydeden Ulusoy, "Taşımacısı, rehberi, oteli, acetecisi birlikte hareket etmek zorundadır" dedi.

TÖSHİD Başkanı Yavuz Çizmeci “Havayolunda gelecek yıl yüzde 20 düşüş olacak”

TÖSHİD Başkanı Yavuz Çizmeci de, varili 80 dolar olan yakıtın birden bire 140 dolara çıktığı geçtiğimiz nisan ayında bu ekonomik krizi hissetmeye başladıklarını ve asıl etkinin eylül-ekim aylarında yaşanacağını öngördüklerini söyledi. "Dünyada havayolu şirketlerinin bir dönem noktası içinde olduklarını, IATA verilerine göre son 10 ayda batan havayolu şirketi sayısının 60, batmak üzere olan şirket sayısın ise 20 olduğunu açıklayan Çizmeci, krizden en çok etkilenen havacılık sektörünün ülkemizde herşeye rağmen iyi durumda olduğunu belirtti.

"Krizde önce doğru tespit yapıp iyi yönetirsek karlı çıkabiliriz" diyen Çizmeci, TÖSHİD olarak bunun yollarını aradıklarını ifade etti. Geçen hafta Ulaştırma Bakanlığı'nda Bakan Binali Yıldırım'la 4 saat süren bir toplantı yaptıklarını açıklayan Yavuz Çizmeci, alınacak tedbirleri bir paket olarak kendisine sunduklarını kaydetti. TÖSHİD'in öncelikle havaalanı vergilerinin azaltılmasını, hava koridorlarının kısaltılmasını istediğini belirten Çizmeci, Maliye Bakanlığı'nın hazırladığı vergilerin 18 aya yayılıp ertelenmesi planının hemen hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı. Olası faiz artışlarının belli bir bölümünün KOSGEB üzerinden karşılanmasını isteyen Çizmeci, bundan turizmcilerin de faydalandırılması gerektiğini sözlerine ekledi.

Gelecek yıl yolcu sayısında ilk dört ayda büyük bir düşüş beklediklerini, sonraki aylarda ise yüzde 20 azalma beklediklerini sözlerine ekledi. Çizmeci, "Buna göre turizmde de yüzde 10 azalma olacağını öngörebiliriz" yorumunu yaptı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı iyimser bakıyor

Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürü Cumhur Güven Taşbaşı da, dünyada ekonomik krizin başlamasının ardından yaptıkları tespitlerde şu ana kadar bir rezervasyon iptaline rastlamadıklarını açıkladı. Bu ayın verilerine göre geçen yılın turist sayının yakalandığını ifade eden Taşbaşı, ülkemizin gelen turist sayısında bu yılı yüzde 14-15 artışla kapatacağını vurguladı. Bu rakamlardan henüz ciddi bir kriz göstergesi olmadığının anlaşılacağını savunan Taşbaşı, Bakanlık olarak iyimser bir tutumdan yana olduklarını açıkladı. Turizmcilerin felaket tellalığı yapmak yerine 'Bu krizden nasıl yararlı çıkarım?' sorusuna yoğunlaşmasını öneren Taşbaşı, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Dolar-avro paritesinde dolar lehine gelişmeler var. Dolar bazında seyahat eden ülkeler, avro bölgelerine yönelecektir. Avrupalılar tatillerinde yakın mesafeleri tercih edecektir. Türkiye avro ile çalıştığı yerlerde bu yüzden avantajlıdır. Krizden sonraki tutum en ucuz ve en uzun tatili nerede yaparım olacaktır. Bunun cevabı Türkiye'dedir."

Dünyada seyahat hareketlerine dair yapılan araştırmada en etkili tanıtım yönteminin yüzde 35'lik payla aile ve arkadaşlardan alınan tavsiyeler, yüzde 18'lik payla da internet olduğunun tespit edildiğini açıklayan Taşbaşı, turizmcilere "İnterneti lütfen daha fazla önemseyin. bu krizde interneti bir koz olarak kullanmalısınız" diye konuştu.

Taşbaşı sözlerini şöyle tamamladı: "Şu anda turizmde moral bozacak bir şey yok. Ülkemizdeki turizm örgütleri yenilikçi ve modern yapılarıyla bu krizden zararsız kurtulmanın yollarını bulacaktır. Ancak bu dönem içinde tüm sektörün ve kamunun işbirliği içinde olması şarttır."

TTYD Genel Sekreteri Koray Yetik, “Vergilerde artış sözkonusu bile olmamalı”

TTYD Genel Sekreteri Koray Yetik ise, şu an yaşanan reel krizin yanı sıra, bir de akıllarda sanal bir kriz olduğunu savundu. Ülkemizdeki toplam turizm yatırımının 35 milyar dolar olduğunu hatırlatan Yetik, bu rakamdaki yabancı yatırımcı oranın sadece 3 milyar dolar olduğunu kaydetti. Bu sanal kriz nedeniyle yatırımcıların planlarını durduklarını, var olan yatırımların devam ettiğini ancak yeni bir yatırımın başlamasının mümkün görünmediğini belirtti. Türkiye'de turizme yatırım yapanların sadece turizm işi yapmadıklarını, aralarında sanayici, tekstilci, otomotivci iş adamlarının bulunduğunu söyledi. "Bu yatırımcılardan küresel bir krizde turizme yatırım yapmalarını beklemek çılgınlık olur" diyen Yetik, yatırımcıları kaçırmamak için devletten acil önlemler almasını istedi. Böylesi bir dönemde konaklama vergisi gibi ek vergilerin telaffuz bile edilmemesi gerektiğini ifade eden Yetik, yatırımcılara cazip olanaklar sunacak düzenlemelere ihtiyaç olduğunu vurguladı.

TUREB Başkanı Şerif Yenen “Tanıtım kozumuz olmalı”

TUREB Başkanı Şerif Yenen ise küresel krize karşı alınan önlemler arasında önceliğin tanıtıma verilmesi gerektiğini ifade etti. Yurtdışında yapılan tanıtımlarda profesyonel turist rehberlerinin tecrübelerinden yararlanılmasını isteyen Yenen, bu yöntemin en etkili yöntem olacağının altını çizdi. Kriz nedeniyle zor günler geçirdiğimiz şu günlerde sektörün tüm birimlerinin ortak bir platformda buluşturan bir yapıya ihtiyaç olduğunu savunan Yenen, uzun süredir, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın programı arasında yer alan Turizm Üst Kurulu'nun bu ihtiyaca cevap olabileceğini savundu. Yenen, "Bu tip krizlerde altyapısı güçlü kurumlara ihtiyaç var. Bu yüzden Turizm Üst Kurulu bir an önce hayata geçirilmelidir. Sektörde yasal alt yapı eksikliği var. Mesela biz rehberlerin meslek yasası yok. Ayaklarımızın sağlam yere basması için bu yasanın çıkarılmasını istiyoruz" yorumunu yaptı.

Paneldeki konuşmacıların hemen hepsinin krizi aşmak için yaptığı turizmdeki tüm kurumlara işbirliği çağrısı üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürü Cumhur Güven Taşbaşı, bu konuda Bakanlığın öncülük yapmaya aday olacağını açıkladı. Bakanlığın önümüzdeki günlerde krize karşı alınacak önlemler konusunda tüm sektörün temsilcilerinin çağırılacağın toplantılar dizisi yapması gerektiği konusunda tüm katılımcılar hem fikir oldu.