İLK GOLF OYUNCUSU

Demreli St. Nicholos (Noel Baba) yıllar öncesinin ilk golf oyuncusudur

Doğal yapısı, tarihi ve iklimi ile yöreden yöreye değişen küçük Asya, diğer adıyla Anadolu sayısız uygarlıkların doğup yeşerdiği ve evrenselleştiği yerdir.Uygarlıkların beşiği, azizlerin yurdu, mavinin yeşille, denizin karayla kucaklaştığı Akdeniz’in güney batı köşesine Teke yarımadası derler. Teke yarımadası,  geçmişteki adıyla Lykia ile Pamphilya günümüzün Antalya’sıdır ve golfün ilk kez oynandığı yerlerden birisidir.Golfün ilk oynandığı yerler Antalya’da Patara, Xanthos, Myra, bugünkü adıyla Demre’dir. İlk golf oyuncularından adı bilinen ise St. Nicholas, yaygın adıyla Noel Baba’dır.

 

St. Nicholas’ın (Noel Baba) golf oynadığını sanırım bugüne dek duymadınız. İşte onun hikayesi:Eski Anadolu uygarlıkları içersinde Lykia, İ.Ö. 6’ncı yüzyıldan itibaren kendine özgü buluşları ile dikkati çekmektedir. Demokrasinin ilk örneklerini bağımsız küçük kent devletleri oluşturarak verirken, başkenti Xanthos olmak üzere ilk kez cumhuriyetler federasyonunu kurmuşlardı.

Lykia’lıların yaşamlarında mimari ve spor iki önemli unsur olarak göze çarpar. Yaşamlarının ayrılmaz parçası olan mimarideki özgün yapı şekillerini evlerinde ve anıtsal kaya mezarlarında yaşamları ile özdeşleştirmişlerdir. Sporda, balıkçılığı yelkene, kara avcılığını biniciliğe dönüştürürken, adı ne olursa olsun golfü yaratmışlardır.

 

St. Nicholas ve golfün ilk oynanış şekli

Her Lykia’lı gibi Noel Baba da çocukluğunda boş zamanlarını farkında olmadan spor yaparak değerlendirirdi. Havanın iyi olduğu zamanlar denizle haşır neşir olur, sonbaharın gelmesiyle kendini yeşilin her tonunun bulunduğu portakal, limon, mandalina bahçelerine atardı. Ağaçların ilk meyvelerini vermesiyle de golf sezonunu açardıKolay kolay kırılmayan yaş portakal ya da limon ağacı dallarından birisini eline alırdı. Taze taze, büyüklüğü bir cevizi biraz geçen sert, yeşil kabuklu olmamış portakallardan koparır, yere atar ve elindeki sopa ile portakalları gözüne kestirdiği değişik ağaç diplerindeki çukurlara yuvarlardı. Kimisi ilk vuruşta ağaçların çukuruna girer, kimisi ikinci, üçüncü vuruşun yapılmasını beklerdi. Çoğu zaman da bu bir oyuna dönüşür arkadaş grupları ile sayısına oynanırdı.

Portakalların olgunlaşıp da ağaç diplerine düşmeye başlamasıyla bu kez toplar yani portakallar biraz büyük olmasına rağmen yerdeki portakallardan seçilirdi. Hiçbir zaman tam yuvarlak olmadıkları için limonlar, mandalinalar top olarak kullanılmazdı.

 

Lykia uygarlığı içinde önemli bir liman kenti olan Patara’ya karadan giriş İ.S. 100 dolaylarında yapılmış olan Mettius Modestus zafer takının altından yapılırdı. Bu girişin dışı ise tamamen ağaçlık ve portakal türü narenciye bahçeliğiydi. Bu nedenle bu oyun türü çok yaygındı. Günümüzde Hristiyan dünyasının büyük azizlerinden kabul edilen St. Nicholas’ın doğum yeri olarak Patara bilinir. Onun portakal ya da limon ağaçlarından yaptığı sopası, portakallardan topları ve ağaç diplerindeki çukurları ile de ilk golf oynanan yer olarak spor tarihindeki yerini alır.

 

Buzlar ülkesinden değil, Sıcak iklimlerin Noel Baba’sı

Varlıklı bir ailenin çocuğu olarak İ.S. 300 dolaylarında Patara’da doğduğunu antik kaynaklardan öğreniriz St. Nicolas’ın. İnsanlara olan büyük sevgisi, üzerinde yaşadığı bu erdemli topraklardan, denizin yeşille kucaklaştığı, güneşin sonsuz düşünceler verdiği Anadolu’dan geçer ona. Yoksullara ve çocuklara karşı yaptığı saklı ancak anlamlı yardımlarının yanı sıra karşısındakine gösterdiği saygı, dürüstlük de onun erdemlerindendir. Golf terbiyesi, golf etiketi gibi.

Ağaç çukurlarına portakallarla yapılan pata’lar ve Patara’nın uçsuz bucaksız kumları üzerinden denize doğru vurulup atılan sayısız çakıl taşları küçük Nicholas’ın günlük golf vuruşlarıdır. Ünlü golfçü Ballestros’un golfe ilk başlama şeklinin de Nicholas gibi olması golfün başlangıcını Anadolu’ya götürür.

 

Xanthos’ta öğrenimine amcasının yanında devam etmesi yetim kaldığı zamana rastlar. Dinsel açıdan da önemli bir başkent olan Xanthos’ta Nicholas, portakallarla ağaç çukurlarına pata yapar, deniz yerine kentin yakınından geçen Eşen çayına çakıl taşlarını vurur en uzun vuruş şeklinde.

Myra/Demre’de piskoposluk yapma dönemi başlar sonraları Nicholas’ın. Hristiyan kilisesinin temelinin atıldığı Nikea’daki (İznik) ilk toplantıya da İ.S. 325 tarihinde katılan St. Nicholas ölümüne kadar Demre’de Çayağazı denen yerdeki kilisesinde yaşar. Bugün Türkiye’nin turfanda bahçesi olarak adlandırılan Demre’de, yeşillikler içinde portakal bahçelerinde hristiyan dinine karşıt olanlarca öldürülür yüzyıllar önce.Her dinin ortaya çıkışında, yayılmasında birçok olaylar olmuştur. Aziz olarak adlandırılan St. Nicholas’ın da benimsediği Hristiyan dinini çevresine anlatırken İ.S. 4’ncü yüzyılda özellikle çok tanrılı inançlarını sürdürmekte olan Romalılar’ın tuzağı ile 6 Aralık 343’de öldürülür. Onun ölümü, hiçbir zaman bir öğretinin, inançların, dinsel düşüncenin sonunu getirmez. Onu mitleştirir ve iyiliklerinin günümüze kadar ulaşmasına olanak hazırlar.Bu tanınmışlık, bu sevilmişlik Myra/Demre’de bir kilise etrafında simgeleştirilir. Türklerin hümanist ve hoşgörülü yapıya sahip olması, Anadolu’da birlikte yaşadığı diğer kavimlerin haklarına, dinlerine ve hatta onların azizlerine saygı duyması her yıl 6 Aralık günü Demre St. Nicholas Kilisesi’nde törenlerle anılmasını sağlar. St. Nicholas ya da Noel Baba’nın yardımseverlik öyküleri sonsuzdur. Bu öyküler her yerde bilinmektedir. Bilinmeyen onun karlar ülkesinden buzlar arasından değil sıcak iklimlerden, portakallar, çiçekler arasından gelmesidir.İlk Olimpiyatların yapıldığı Antalya Olimpos yöresinden bir din adamı ve ilk şekliyle de olsa golf oyuncusu olmasıdır.

 

Denizciler yolu ile golfün Avrupa’ya geçişi

Golfün ortaya çıkışına ve yayılmasına baktığımız zaman denizcilerin rolünün büyük olduğunu görürüz. Kültürler arasında iletişim sağlayan gemiciler için Lykia kıyıları ve liman kentleri ticarette çok önemlidir. Kral yollarının, ipek yollarının başlangıcı hep bu limanlardır.Bu alışverişler sırasında bütün kültürlerin deniz yoluyla yayıldığı gerçeği de göz önünde tutulursa St. Nicholas’ın birkaç kemiğinin İtalya’nın Bari kentine denizcilerce kaçırılıp orada bir kilise kurulması örneği golfün ilk oynanış şeklinin Romalılara deniz yoluyla Anadolu’dan gittiği söylenir.Yeşillikler içerisinde portakal bahçelerinde ve deniz kıyısında çakıl taşları ile başlayan golfün ilk şekli Roma’da daha sonra bez parçalarından yapılan toplarla oynanan Paganica ile birleşir, aynı potada erirler. Hollanda’ya da gemiciler tarafından bu şekil orada buz üzerinde kolff olur.İlk kuralların konduğu, çakıl taşları ve portakal ağaçlarının hiç bulunmadığı St. Andrews’te golf adını alır.Varsayım da olsa golfün ilk şeklinin ve ilk oyuncularından birisinin öyküsünün böyle olmadığını kimse söyleyemez. O, Myra/Demre’li St. Nicholas ya da bütün insanların Noel Baba’sıdır. 

Atilla Güvenç