PAKET TUR NEDİR?

Ülkemizde de 1980’lı yıllardan sonra planlı olarak gelişen turizm hareketleri, ilk dönemde genellikle ülkemizde yabancı turist ağırlamak olarak algılanmışsa da artık birçok Türk Vatandaşı da turistik amaçlarla seyahat acentaları vasıtasıyla tatile çıkmakta ve turizm faaliyetlerinin bir parçası haline gelmektedir.Bu yazımda, ülkemizde bulunan tur operatörleri yada seyahat acentaları tarafından düzenlenen paket turlarla tatile çıkmak isteyenlerin dikkat etmesi gereken hususları, yaşanabilecek ihtilafları ve bu ihtilaflar karşısında haklarının neler olduğunu inceleyeceğim.

 

Paket Tur nedir?

Paket turun ne olduğu ve hangi hizmetleri kapsadığına ilişkin tanımlama, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 6/C maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:

“Ulaştırma, konaklama ve bunlara yardımcı sayılmayan diğer turistik hizmetlerin en az ikisinin birlikte, her şeyin dahil olduğu fiyatla satılan veya satış taahhüdü yapılan ve hizmeti 24 saatten uzun bir süreyi kapsayan veya gecelik konaklamayı içeren sözleşmelerdir.”

Yukarıda yer alan maddeye dayanılarak da Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Paket Tur Sözleşmeleri Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliği yürürlüğe koyulmuş ve bu konudaki hukuki boşluk giderilmeye çalışılmıştır.

 

Paket Tur Satın Alırken Nelere Dikkat Etmeliyim?

Öncelikle paket tur sözleşmesinin yazılı olarak yapılması bir zorunluluk olup, bu sözleşmenin mutlaka tur başlamadan önce yapılması ve bir nüshasının da tüketiciye verilmesi gerekmektedir.

Peki bu sözleşme asgari olarak neleri içermelidir? Yönetmeliğin 5. Maddesine göre paket tur sözleşmesinde aşağıdaki unsurların bulunması gerekmekte olup; belirlenmiş ana unsurları tek tek sıralayıp, irdeleyelim:

a) Sözleşme taraflarının, isim, unvan, açık adres, telefon ve varsa diğer erişim 

bilgileri: 

 

Her sözleşmede olduğu gibi paket tur sözleşmesinde de bu unsurların bulunması gerekmektedir.

 

b) Hareket, dönüş tarihi ve saatleri ile kesintiler dahil paket turun süresi:

 

Satın almak istediğiniz paket turun hangi tarihte ve saatte nereden hareketle başlayıp nerede sona ereceğine ilişkin detaylar sözleşmenizde mutlaka yer almalıdır. 

 

Hareket ve dönüş tarihleri/saatleri dışında ulaşım hizmetinin uçakla verildiği hallerde uçuşunuzun tarifeli seferle mi yoksa charter sefer olarak da anılan tarifesiz seferle mi yapılacağına ve hangi havayolu şirketiyle yapılacağına çok dikkat edin.  Zira tarifesiz uçuş içeren paket turlarda hareket ve dönüş saatleri/tarihleri sıklıkla değişmekte yada değiştirilmekte, bu durumda ise seyahat acentaları tarifesiz uçuş olduğu gerekçesiyle sorumluluktan kaçınmaktadır.

 

Bu başlık altında sorun yaşanan başlıca bir diğer konu da paket turun süresi olarak karşımıza çıkmaktadır. Satın aldığınız paket turun kaç gece konaklama içerdiğini kaç günü kapsadığını ve hareket ile dönüş saatleri dışında kalan transfer hizmeti(özellikle de şehirler arası) gibi durumlarda ne kadar vaktinizin yolda geçeceğini öğrenmeniz yararınıza olacaktır.

 

c) Paket tur sırasındaki duraklama yerleri ve nakil bağlantıları dahil turun güzergahı, ulaşım araçlarının cinsi, konaklama yeri ve sınıfı, bunların süreleri, yemek öğün sayısı, varsa rehber ve ücreti ile paket tura dahil diğer hizmetlere ilişkin bilgiler:

 

Tüketicilerle seyahat acentalarını karşı karşıya getiren birçok ihtilafın kaynağı bu maddede sıralanmıştır. Bazen tek bir şehri bazense birden çok şehri yada ülkeyi kapsayan paket turlarda tur güzergahının nereden başlayacağı ne şekilde devam edeceği ve tur sırasında kafilenin duraklayarak nereleri göreceği ve özellikle de müze, ören yeri gibi girişi ücrete tabi yerlerin giriş ücretinin paket tur bedeline dahil olup olmadığının belirlenmiş olması gerekmektedir.

 

Özellikle yurtdışı paket turlarda yaşanan ihtilafların ana sebebi konaklama tesislerinin paket tur sözleşmesinde taahhüt edildiği şekilde sağlanmamasıdır. Paket tur satın alırken mutlaka otelin kaç yıldızlı olduğunu; banyo/wc gibi bölümlerin odada yer alıp almadığını; odada bulunan klima, TV, kasa, minibar gibi detayların bulunup bulunmadığını araştırmanız yararınıza olacaktır. Özellikle Avrupa’daki konaklama tesisleri ülkemizdekilerle mukayese edilemeyecek kadar eski ve bakımsız olduğundan dolayı seyahat acentasının size belirtmiş olduğu yıldız sayısı yada teknik özellikleri sizi yanıltmasın. Konaklama tipi de sözleşmede belirlenmesi gereken önemli unsurlardandır. Konaklama tipi olarak genellikle tam pansiyon(konaklama, sabah-öğle-akşam yemeği), yarım pansiyon (konaklama, sabah ve akşam yemeği) ve oda-kahvaltı belirlenmektedir; bu sebeple de otelde yiyeceğiniz yemeğe ekstra bir bedel ödemek istemiyorsanız sözleşmenizi dikkatlice okuyunuz.

 

Paket tur sözleşmesinde belirtilen konaklama tesisi hakkında dikkat etmeniz gereken bir diğer detay da şehir merkezi, şehir içi ve şehir dışı otel ayrımıdır. Seyahat acentaları tarafından paket turun satışı sırasında tüketicilere genellikle konaklama tesisinin ismi verilmez yada birkaç alternatif isim sunularak bu tesislerden birinde konaklama sağlanacağı beyan edilir. Alternatif otelleri ve lokasyonlarını mutlaka araştırın aksi halde görülmesi gereken yerlere ulaşımı pek de mümkün olmayan şehre uzak yerlerde konaklamak zorunda kalabilirsiniz.  Doğrudan bir yasal düzenleme olmamakla birlikte turizm teamülleri kapsamında şehir merkezi, şehir içi yada şehir dışı otel ayrımı şu şekilde yapılabilir: 

 

 Şehir Merkezi Otel: Şehrin tarihi ve kültürel alanlarına, resmi makamlarına ve alışveriş yapılabilecek merkezlerine yürüyüş mesafesinde yer alan tesislerdir.

 Şehir İçi Otel : Şehrin tarihi ve kültürel alanlarına, resmi makamlarına ve alışveriş yapılabilecek merkezlerine birkaç metro yada otobüs durağı mesafesinde ve genellikle şehir merkezine 5 kilometreye kadar uzaklıkta yer alan tesislerdir.

 Şehir Dışı Otel : Şehrin tarihi ve kültürel alanlarına, resmi makamlarına ve alışveriş yapılabilecek merkezlerine sık olmayan toplu ulaşım araçlarıyla yada özel transfer araçlarıyla ulaşılabilen ve genellikle şehir merkezine 5-30 kilometre uzaklıkta yer alan tesisleri ifade eder.

 

d) Paket tur öncesi ve paket tur sırasındaki fesih koşulları:

 

Genellikle paket tur sözleşmeleri, tüketici ile sözleşmenin kurulması anından önce seyahat acentası tarafından tek taraflı ve müzakere edilmeksizin hazırlanmış matbu içerikli sözleşmelerdir.

 

Bu sebeple de sözleşmeyi imzalamadan önce sözleşmenin fesih koşullarını dikkatlice inceleyin. Kural olmamakla birlikte sözleşmelerde genelde 15 güne kadar ücretin tamamının iade edileceği belirlenir. Ancak 7 – 15 gün arasındaki iptallerde tüketiciden tur bedelinin %35’inin kesinti yapılacağı, 7 günden daha kısa süredeki iptallerde ise tur bedelinin iade edilmeyeceği düzenlenir. Her ne kadar sözleşmelerdeki düzenlemeler böyle olsa da matbu içerikli sözleşme olması sebebiyle Tüketici Mahkemeleri, iptal koşullarını her somut olaya göre belirlemektedirler.

 

e) Seyahat acentasının kusuru veya sözleşmeye kısmen ya da tamamen uymaması hallerinde ödeyeceği tazminat ile ödenmiş olan paranın iadesine ilişkin bir taahhüt:

 

Yönetmeliğin 9. Maddesinde “Sözleşmeye taraf seyahat acentası sözleşmeden doğan yükümlülüklerin gereği gibi ifa edilmemesinden dolayı sorumludur. Ancak sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi tüketicinin kusuruna veya mücbir bir sebebe dayanıyorsa, seyahat acentası sorumlu tutulamaz.

Paket tur sırasında, seyahat acentasının sözleşmenin esaslı unsurunu oluşturan hizmetlerden bir veya birkaçını sağlamaması ya da sağlamayacağının anlaşılması durumunda; seyahat acentası, paket turun devam etmesi için tüketiciye ilave maliyet getirmeyen eşdeğerde alternatif düzenlemeler yapar ve sözleşmede yer alan hizmetler ile sunulan hizmetler arasındaki farkı tazmin eder.

Söz konusu düzenlemeleri yapmak mümkün değilse, ya da bunlar haklı nedenlerle tüketici tarafından kabul edilmez ise; seyahat acentası tüketicinin hareket yerine veya kabul edeceği herhangi bir dönüş noktasına geri dönmesi için eşdeğerde ulaşım imkanı sağlar. Tüketicinin yaptığı tüm ödemeleri 10 gün içinde iade eder ve gerekli hallerde tüketicinin zararını tazmin eder.” Şeklinde sorumluluk düzenlenmiştir.

 

Unutmayın ki seyahat acentası tarafından düzenlenen sözleşmede, Yönetmelikte yer alan sorumlulukları sınırlandıracak yada ortadan kaldıracak hiçbir hüküm geçerlilik taşımayacaktır!

 

f) Mücbir sebep sayılan haller ve bu hallerde tarafların hak ve sorumlulukları:

 

Mücbir sebep olarak adlandırılan ve tarafların yükümlülüklerini yerine getirebilmelerini engelleyen doğal afet, ölüm, hastalık gibi durumlarda tarafların sorumlulukları ortadan kalkabilecektir. Vize alınamaması durumu ise tartışmalı bir durum oluşturmakta ve mücbir sebep kapsamında olup olmadığı davalara konu olmaktadır.

 

g) Paket turun Türk Lirası olarak vergiler dahil fiyatı ve ödeme şekli, peşinat tutarı, ödeme planı, borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları:

 

Paket tura katılacak Tüketici tarafından ödenecek olan bedelin ne şekilde ödeneceğine dair hususlar sözleşmede açıkça belirlenmelidir. 

 

Burada öne çıkan husus paket tur bedelinin mutlak surette “her şeyin dahil olduğu bedelle” belirlenmiş olmasıdır. Konaklama içeren veya 24 saati aşan seyahatlerde “seyahat sigortası” paket tur bedeline dahil edilmiş olarak düzenlenmek zorundadır. Seyahat acentanızdan yada tur operatörünüzden mutlaka seyahat sigortası sertifikanızı isteyin.

Av. Mesut KAVAK